ဇူလိုင် ၃၀ – ၂၀၂၅
SN (VOM)
ရွေးကောက်ပွဲကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ကာကွယ်ဖို့အတွက် သေဒဏ်အထိ ချမှတ်နိုင်တဲ့ ဥပဒေကို နစကဥက္ကဌ လက်မှတ်နဲ့ မနေ့ ဇူလိုင် ၂၉ ရက်မှာ ထုတ်ပြန် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေကို ဆဋ္ဌမအကြိမ် ပြင်ဆင်တဲ့ဥပဒေမှာ ထည့်သွင်း ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တာဖြစ်ပြီး “ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို နှောင့်ယှက် ဟန့်တား ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ” လို့ အမည်တပ်ထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။
လက်ရှိ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ဥပဒေမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ပျက်ပြားစေဖို့ ဟောပြောခြင်း၊ ပြောဆိုခြင်း၊ စည်းရုံးခြင်း၊ လှုံ့ဆော်ခြင်း၊ ဆန္ဒပြခြင်း ၊ စာရေးသား ဖြန့်ဝေခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ပါ အရေးယူသွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း အသိပေးထားပါတယ်။
ဒါအပြင် ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ ဟန့်တားခြင်း၊ မလျော်ဩဇာသုံးခြင်း၊ နာကျင်စေခြင်း၊ အပြင်းအထန် နာကျင်စေခြင်း၊ လူစုလူဝေးနဲ့ ကန့်ကွက်ခြင်း၊ လူသေဆုံးစေခြင်းတွေ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ပြစ်မှု အခြေအနေကိုလိုက်ပြီး အနည်းဆုံး ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ်မှ အများဆုံး ထောင်ဒဏ် တသက်တကျွန်းနဲ့ သေဒဏ်တို့ကို ချမှတ်မှာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
“ဒီဥပဒေက နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုတွေကို ပိုပြီး ဖြစ်လာစေနိုင်တယ်။ အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ ကာလတွေမှာပေါ့။ ပဋိပက္ခတွေကို ပိုပြီး အရှိန်မြင့်တက်လာစေနိုင်တယ်။ နစက အနေနဲ့ကတော့ သူလုပ်စရာရှိတာကို ရအောင် လုပ်သွားမယ့် သဘောရှိတယ်။ ဒါအတွက် နစကအနေနဲ့ လုပ်ရမှာက အခုနှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ ကျင်းပမယ်လို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင်းပသွားနိုင်ဖို့အတွက်ကို နေရာဒေသမရွေးမှာ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှုရှိအောင် အရင်ဆုံး လုပ်ဖို့လိုတယ်။ ဒီလိုမှ မဟုတ်ရင်တော့ လက်ရှိ စစ်ဘောင် ကျယ်ပြန့်နေတဲ့ ကာလမှာ အမတ်လောင်းတွေ လူထုကြားထဲထွက်ပြီး မဲဆွယ်ဖို့အတွက်ကတော့ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေနိုင်ဘူး။ စိန်ခေါ်မှုတွေ အများကြီး ရှိလာလိမ့်မယ်” လို့ ဥပဒေရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူတယောက်က ပြောပါတယ်။
လက်ရှိ ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ ဥပဒေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ လုံခြုံရေးကော်မတီတွေကို ဗဟိုအဆင့်ကနေ ပြည်နယ်/တိုင်း၊ မြို့နယ်တွေအထိ ဖွဲ့စည်းမှာဖြစ်တဲ့အပြင် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခံရတဲ့ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ် လုံခြုံရေးအတွက်ကိုလည်း ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက လိုအပ်ပါက စီစဉ် ဆောင်ရွက်ပေးရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြပါရှိပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲ လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက လိုအပ်တဲ့ အမိန့်ကြော်ငြာစာ၊ အမိန့်၊ ညွှန်ကြားချက်နဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကို ထုတ်ပြန်နိုင်တယ်လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။
အဆိုပါ ရွေးကောက်ပွဲကာလ လုံခြုံရေး အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ (PPP) ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်သက်သက်ခိုင်ကလည်း ပါတီတခုကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ ပြည်သူကြားထဲ မဲဆွယ် စည်းရုံးဖို့အတွက် လူထုကြားမှာ သာမန်ပြည်သူတွေ ရှိနိုင်သလို ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်တဲ့၊ လုံခြုံရေးကို ပျက်ပြားအောင်လုပ်မယ့် အဖျက်အမှောင့်သမားတွေ ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဥပမာ အရမ်းကို အေးချမ်းပါတယ်ဆိုတဲ့ ဂျပန်လို နိုင်ငံမျိုးမှာတောင် ပြည်သူလူထုကြားထဲ ဆင်းပြီး မဲဆွယ်စည်းရုံးတဲ့ ၀န်ကြီးချုပ် အနီးကပ် ပစ်ခတ်ခံရလို့ အသက်ဆုံးခဲ့ရတယ်။ တခြား နိုင်ငံတွေမှာလည်း ရှိပါတယ်။ ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်လည်း သမ္မတလောင်းကာလ မဲဆွယ်တဲ့အချိန်မှာ ပစ်ခတ်ခံရတာရှိတယ်။ ကျွန်မတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း လုံခြုံရေးက စိန်ခေါ်မှု တော်တော်များတယ်။ အဲဒါက ကျွန်မတို့ပါတီ တခုတည်းမှ မဟုတ်ပါဘူး။ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အကုန်လုံးက နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ အားလုံးလည်း ပြည်သူလူထုနဲ့ ထိတွေ့နိုင်ဖို့အတွက် စိန်ခေါ်မှုတွေများပါတယ်” လို့ PPP ဥက္ကဋ္ဌက ပြောပါတယ်။
လက်ရှိကာလမှာ နိုင်ငံတဝန်း တည်ငြိမ်မှု မရှိသေးပေမယ့်လည်း နစကဥက္ကဋ္ဌက အခု ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနဲ့ လာမယ့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲအသစ်တခု ကျင်းပသွားမယ်လို့ ပြောဆိုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
Photo – USDP
